Boeren en groenen, één strijd?

De landbouw kende de voorbije decennia een schaalvergroting, mede door Vlaamse en Europese beleidskeuzes en steunmechanismes. Deze keuzes hebben gemaakt dat de boer niet langer meer heer is op zijn veld en op zijn hof. Heel wat boeren hebben al een tegenbeweging in gang gezet. Zij zorgen voor een rendabele en duurzame landbouw en verkrijgen een eerlijke prijs voor eerlijk voedsel via de korte keten.

Ze maken samen met de natuur, het landschap van onze dorpskernen en omgeving. Van hen zijn wij als Groen de natuurlijke bondgenoot. De historische kloof tussen boeren en Groenen verschuift op die manier naar boeren en Groenen aan de ene kant en de agro-industrie aan de andere kant.

De uitdaging voor boeren die het anders willen doen, is “grond”. Steeds meer landbouwgrond wordt bedreigd door verpaarding en vertuining, door bebouwing en betonnering. De vaak rijke mensen die op het platteland landbouwgrond kopen, leggen een groot beslag op de open ruimte en maken grond voor de boer onbetaalbaar. Daarom moeten we landbouwgrond maximaal voorbehouden voor agro-economische en grondgebonden landbouw. 

Een decreet? Hoe boeren en Groenen ook daar elkaar kunnen vinden

Daarom ook zijn wij geen tegenstander van de grenzen van het nationaal park Scheldevallei zoals ze er nu uitzien. De landbouwgronden zijn ingekleurd als omliggende gronden, niet als natuur en blijven de bestemming landbouw hebben. Door de mogelijke erkenning als nationaal park zullen die gronden blijvend gebruikt worden als landbouwgrond, tot de boer anders beslist. Samen met de natuurgebieden die binnen het Sigmaplan aangelegd zijn, vormen zij de open ruimte rond de bestaande bebouwing.

Om dit juridisch af te dwingen is er natuurlijk een decreet nodig.  Daar blijft onze Vlaamse overheid met name Zuhal Demir zwaar in gebreke. Hoog tijd dat daar schot in komt.  Wij delen de bezorgdheid van de boeren in deze. 

Nationaal park Scheldevallei als agendapunt op de gemeenteraad van april 

Op de agenda van de gemeenteraad stond de vraag van het gemeentebestuur om de afbakening van het nationaal park Scheldevallei te beperken tot de gronden die nu al ingenomen zijn door het Sigmaplan. Of toch minstens een kaartje uit de conceptnota te halen waarin dit zichtbaar is.

Alle ingewonnen  info op een rijtje

In oktober 2020 beslisten wij oppositie én meerderheid in de gemeenteraad om samen met andere partners en onder impuls van Regionaal Landschap Schelde-Durme, een dossier in te dienen om van de Scheldevallei een nationaal park te maken. We baseerden ons daarvoor op een conceptnota waarin al duidelijk de afbakening stond, inclusief de gronden in Moerzeke en Kastel.

Alle partijen was overtuigd dat dit een toeristische en economische meerwaarde zou betekenen voor Hamme. Het project werd weerhouden samen met 5 andere.  Na heel wat vergaderingen waar ook schepenen van Hamme aanwezig waren, werd de conceptnota aangepast. In september 2021 reeds kreeg ons gemeentebestuur die aangepaste nota. Aan de grenzen van het park werd toen niets veranderd. Maw. Het gewraakte kaartje met de afbakening van nationaal park Scheldevallei valt dus niet plots uit de lucht, we weten dit al jaren. 

Halfweg 2023 pas volgt een nieuwe schifting waar 4 van de 6 projecten zullen erkend worden. Daarvoor moeten we nog een heel traject lopen waar de vertegenwoordigers van onze gemeente de kans hebben om alle knelpunten op tafel te leggen, ook de grenzen van het park.

Niet nu maar in mei 2023 zal de gemeente principieel moeten zeggen of ze al dan niet de kandidatuur blijven steunen als partner, met de duidelijkheid die we op dat moment zullen hebben.

De Vlaamse overheid schreef wel een oproep uit om projecten in te dienen maar heeft op dit moment nog geen decreet klaar over de nationale parken, dus zeker nog geen uitvoeringsbesluiten. Er is wel al een formeel akkoord over de krijtlijnen voor het decreet.

1. Eén van die krijtlijnen is dat erkenning als nationaal park niets verandert aan de bestemming en aan het gebruik van de grond. Als we aan die bestemming of aan het gebruik iets willen veranderen, zullen we dat zelf moeten doen via een gemeentelijk RUP. Ik begrijp dat de huidige meerderheid dit niet zal doen, maar daar moet je geen brief voor schrijven, dat ligt volledig in je eigen hand.
2. Een andere krijtlijn zegt dat een nationaal park 2 zones heeft, je hebt de natuurkern en je hebt het omliggend gebied. Met de gronden die nu al ingenomen zijn door het Sigmaplan halen we ruimschoots de oppervlakte die nodig is voor de natuurkern. Al de rest zijn omliggende gronden en worden niet omgezet in natuur als we dat niet willen. Hier komt geen gewestelijke regelgeving voor. De wetten die er nu zijn, blijven.
3. Een derde belangrijke krijtlijn is dat werken in omliggend gebied enkel op basis van vrijwilligheid kan. Dit wil zeggen dat de eigenaar of de gebruiker hiermee akkoord moeten zijn.

Samengevat :

De gronden waarover de mensen bezorgd zijn, liggen in omliggend gebied en behouden hun bestemming. Het belang om die toch in de erkenning nationaal park te hebben, is dat we zo de open ruimte garanderen. Goed voor de boeren en goed voor de natuur. Daarin vinden boeren en Groenen elkaar. 

We begrijpen de onzekerheid en het wantrouwen bij de betrokkenen in Moerzeke en Kastel. Maar de beste manier om daarop te antwoorden is mensen goed te informeren en in het komende traject de verantwoordelijkheid op te nemen om de stem van Hamme te laten klinken in het overleg. Mei volgend jaar zullen we dan samen kijken wat het resultaat daarvan is. Een aanpassing vragen op dit moment brengt “geen zoden aan de dijk”.  Integendeel, door deze actie is o.i. onnodig inwoners schrik aangejaagd en hypothekeert dit de slaagkansen van het de projectaanvraag. 

Op 2 mei ging een infovergadering door over dit thema. Rijkelijk laat want we hadden alle info september 2021!

We willen ook van deze gelegenheid gebruik maken om een zelfde aandacht en betrokkenheid te vragen voor de eigenaars en gebruikers van de gronden die vallen binnen de actualisatie van het Sigmaplan Durmevallei. De kans op bestemmingswijziging is daar immers veel groter dan in nationaal park Scheldevallei.

Wij vragen dat het gemeentebestuur elke Hammenaar goed informeert en hen betrekt in het traject van het komende jaar en dan een beslissing neemt, niet nu.  Wij van onze kant staan open voor gesprekken met betrokken landbouwers, dit om de huidige zorgen goed te kennen en samen met landbouwers het onderwerp op te volgen om samen voor de kostbare open ruimte te blijven strijden en de lokale korte keten te borgen.